Τι είναι ο νευροπαθητικός πόνος;
Ο Νευροπαθητικός Πόνος ορίζεται από το Διεθνή Οργανισμό Μελέτης του Πόνου (IASP) ως ο πόνος που προκαλείται από βλάβη ή νόσο του Σωματοαισθητικού Νευρικού Συστήματος:
- περιφερικά (περιφερικός νευροπαθητικός πόνος)
- κεντρικά (κεντρικός νευροπαθητικός πόνος)
Ο περιφερικός νευροπαθητικός πόνος προκαλείται από πρωτογενή βλάβη του Περιφερικού Νευρικού Συστήματος. Στα αίτια του περιφερικού νευροπαθητικού πόνου περιλαμβάνονται
- H διαβητική νευροπάθεια
- H ριζοπάθεια (οσφυαλγία)
- H λοίμωξη από έρπητα ζωστήρα (μεθερπητική νευραλγία)
- O τραυματισμός με χειρουργική επέμβαση (μετατραυματικός και μετεγχειρητικός πόνος)
- Η κακοήθεια - καρκίνος (καρκινικός πόνος)
- Οξεία και χρόνια φλελμονώδης απομυελινωτική πολυριζοπάθεια
- Αλκοολική πολυνευροπάθεια
- Πολυνευροπάθεια λόγω χημειοθεραπείας
- Νευροπάθειες λόγω παγίδευσης περιφερικών νεύρων
- Πίεση ή διήθηση νεύρων από όγκο
- Μετακτινική φλεγμονή νευρικού πλέγματος
- Νευραλγία τριδύμου
O κεντρικός νευροπαθητικός πόνος προέρχεται από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Στα αίτια του κεντρικού νευροπαθητικού πόνου περιλαμβάνονται:
- Tο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
- H βλάβη του νωτιαίου μυελου
- H πολλαπλή σκλήρυνση
- Πόνος σχετιζόμενος με νόσο του Parkinson
Ο νευροπαθητικός πόνος είναι ένα κλινικό σύμπτωμα, το οποίο απαιτεί την παρουσία μιας σαφούς βλάβης ή νόσου που να πληρεί συγκεκριμένα νευρολογικά διαγνωστικά κριτήρια.
Πόσο συχνά εμφανίζεται ο Νευροπαθητικός Πόνος;
Ο νευροπαθητικός πόνος είναι πολύ συχνός, συμπέρασμα που προκύπτει από μελέτες σε διεθνές επίπεδο καταγράφοντας επιπολασμό της τάξεως του 7%.
Η επώδυνη διαβητική περιφερική νευροπάθεια και η μεθερπητική νευραλγία είναι δύο από τις πλέον κοινές μορφές νευροπαθητικού πόνου. Υπολογίζεται ότι ένα ποσοστό 11-26% των ασθενών με διαβήτη αναπτύσσουν επώδυνη διαβητική περιφερική νευροπάθεια. Μεταξύ των ασθενών με χρόνια οσφυαλγία, το 37% υπολογίζεται ότι εμφανίζει νευροπαθητικό πόνο. Ο νευροπαθητικός πόνος εμφανίζεται στο ένα τρίτο των ασθενών με καρκίνο, επηρεάζει το 8% των ασθενών μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και το 75% των ασθενών με βλάβη του νωτιαίου μυελού.
Ποια σημεία εντοπίζουμε κατά την εξέταση;
Οι ασθενείς τυπικά έμφανίζουν «παράδοξες» αισθητικές αντιλήψεις με τον πόνο ως κυρίαρχο σύμπτωμα σε συνδυασμό με ελαττωμένες αισθήσεις προκαλούμενες από τη βλάβη. Η συνύπαρξη σημείων υπερευαισθησίας και υποευαισθησίας είναι κοινές στις νευρολογικές διαταραχές. Αντιθέτως, ο πόνος ως υποκειμενικό αισθητικό σύμπτωμα δεν είναι ορατός, είναι δύσκολο να μετρηθεί και εμπεριέχει ψυχολογικά και συναισθηματικά συστατικά.
Το σύνδρομο νευροπαθητικού πόνου συνήθως αποτελείται από ένα συνδυασμό:
- αρνητικών συμπτωμάτων, όπως απώλεια αίσθησης, υπαισθησία και αιμωδίες (μουδιάσματα).
- θετικών συμπτωμάτων, όπως δυσαισθησίες , παραισθησίες και πόνο.
Τα συμπτώματα περιγράφονται από τον ασθενή ως τρύπημα, κάψιμο, σουβλιά, μούδιασμα ή αίσθημα ηλεκτρικού ρεύματος.
Μπορεί να είναι:
- Συνεχής ή διαλείπων.
- Προκλητός ή που διεγείρεται από ερέθισμα (δηλαδή, εμφανίζονται ως απόκριση σε ερέθισμα, με υπερβολικό όμως τρόπο)
- Υπεραλγησία: υπερβολικός πόνος
- Αλλοδυνία: πόνος από ερεθίσματα τα οποία φυσιολογικά δε θα προκαλούσαν πόνο.
- Παραισθησία: Παθολογική αίσθηση που συχνά περιγράφεται ως «μούδιασμα» και «παραισθησία» που δεν είναι δυσάρεστη.
- Δυσαισθησία: Παθολογική αίσθηση που συχνά περιγράφεται ως "μούδιασμα" και "παραισθησία"που είναι πάντα δυσάρεστη.
- Υπερπάθεια: Επώδυνο σύμπτωμα που χαρακτηρίζεται από παθολογική επώδυνη αντίδραση σε ερέθισμα, ειδικά σε ένα επαναλαμβανόμενο ερέθισμα.
Ποιες άλλες καταστάσεις συσχετίζονται με το νευροπαθητικό πόνο;
Οι ασθενείς με νευροπαθητικό πόνο συχνά εμφανίζουν:
- Διαταραχές του ύπνου
- Αίσθημα άγχους
- Καταθλιπτικό συναίσθημα
Πώς γίνεται η διάγνωση του νευροπαθητικού πόνου;
Απαιτείται προσεκτική λήψη του ιστορικού του ασθενή, ολοκληρωμένη Νευρολογική εκτίμηση και όπου χρειάζεται διενέργεια αιματολογικών, βιοχημικών και απεικονιστικών εξετάσεων. Στόχος είναι:
- H αναγνώριση του νευροπαθητικού πόνου
- H εντόπιση της βλάβης
- H διάγνωση της νόσου ή του συμβάντος
- H εκτίμηση των λειτουργικών περιορισμών που προκαλούνται
από τον πόνο
- H εκτίμηση της ψυχολογικής κατάσταση του ασθενούς
- Η εκτίμηση διαταραχών όπως αϋπνία, άγχος, κατάθλιψη, χρόνια κόπωση, οικογενειακές και κοινωνικές επιδράσεις κ.α.
- Η εκτίμηση μεταβολών στο χρώμα του δέρματος και της θερμοκρασίας
- Η παρουσία οιδήματος (πρήξιμο) των άκρων
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;
Αξίζει να σημειωθεί ότι η θεραπεία του Νευροπαθητικού Πόνου αποτελεί πρόκληση για την επιστημονική κοινότητα καθώς πρόκειται για ένα πεδίο που τα τελευταία μόλις χρόνια γίνεται προσπάθεια για την πλήρη κατανόηση των υποκείμενων μηχανισμών πρόκλησης του πόνου αλλά και γιατί η θεραπεία του απαιτεί εξατομίκευση. Χρησιμοποιούνται από του στόματος φαρμακευτικά σκευάσματα ανάλογα με το είδος της πάθησης ενώ προτείνονται οι επεμβατικές θεραπείες έγχυσης φαρμάκων και η χρήση νεότερων επεμβατικών θεραπειών νευροδιέγερσης ανάλογα με το είδος της πάθησης.
Το πιο σημαντικό εντούτοις, παραμένει η σωστή διάγνωση και η εξατομίκευση της θεραπείας που σε όλες τις περιπτώσεις επιβάλλεται να λαμβάνει υπόψιν όχι μόνο το είδος της πάθησης αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή.